อุปสรรคในการขยายสาขาของห้างค้าปลีก อันเนื่องมาจากการหาทำเลเป็นไปได้ยากขึ้น และติดขัดในเรื่องกฎหมายผังเมือง ทำให้ผู้ประกอบการค้าปลีกรายใหญ่ต่างใช้วิธีขยายสาขาในรูปแบบร้านค้าปลีกขนาดเล็ก นอกเหนือไปจากเซเว่น อีเลฟเว่น ร้านสะดวกซื้อในรูปแบบคอนวิเนียนสโตร์ที่รู้จักกันดีแล้ว เราจะเห็น “เทสโก้ โลตัส เอ็กซ์เพรส” และ “ท็อปส์ เดลี่” เข้ามาช่วงชิงลูกค้ามากขึ้น

เทสโก้ โลตัส ถือเป็นห้างค้าปลีกเจ้าแรกที่นำโมเดลเอ็กซ์เพรสตั้งสาขาที่เป็นร้านค้าปลีกไซส์เล็ก โดยใช้พื้นที่ขนาด 300-800 ตารางเมตร หรือประมาณอาคารพาณิชย์ 3-5 คูหา จำหน่ายสินค้าอุปโภค-บริโภค ที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน อาทิ อาหารสด อาหารแช่แข็ง เครื่องดื่ม อาหารสำเร็จรูป ผ้าอ้อม เครื่องใช้ในครัวเรือน เครื่องสำอาง เบเกอรี่ ยาสามัญประจำบ้าน รวมทั้งสินค้าตราเทสโก้ ด้านหน้าร้านให้บริการเครื่องเอทีเอ็มและตู้เติมเงินมือถือ เน้นกลุ่มลูกค้าตามแหล่งชุมชนต่างๆ หมู่บ้านจัดสรร ย่านโรงงานอุตสาหกรรม ฯลฯ

ปัจจุบันเทสโก้ โลตัส เอ็กซ์เพรส ประกอบด้วยสาขาคลองแค, สาขาท่าฉลอม, สาขานิคมอุตสาหกรรมสมุทรสาคร, สาขาพระราม 2 (ท่าจีน), สาขาพุทธมณฑลสาย 4 กระทุ่มแบน, สาขาตลาดภู่ยอดยิ่ง กระทุ่มแบน, สาขาวิเชียรโชฎก, สาขาสินสาคร, สาขาเก้าแสน พุทธมณฑลสาย 5, สาขาเบญจทรัพย์ เอกชัย, สาขาเลียบคลองสี่วา, สาขาเศรษฐกิจ, สาขาโพธิ์แจ้, สาขาวัดโกรกกราก นอกจากนี้มีรายงานว่าในปี 2554 ได้เปิดสาขาสาขาวัดดอนไก่ดี, สาขามหาชัยเมืองทอง และสาขาบางน้ำจืด

ส่วน ท็อปส์ เดลี่ มินิซูเปอร์จากท็อปส์ ซูเปอร์มาร์เก็ต ในเครือเซ็นทรัล มีขนาด 100-200 ตารางเมตร หรือประมาณอาคารพาณิชย์ 2-3 คูหา ขณะนี้เปิดทำการสาขาตลาดมหาชัย บริเวณถนนสุขาภิบาล เป็นสาขาแรกเมื่อกลางปีที่ผ่านมา ให้บริการสินค้าอาหารสดและสินค้าอุปโภคบริโภคกว่า 5,000 รายการ เปิดบริการตลอด 24 ชั่วโมง เจาะกลุ่มลูกค้าตลาดสดมหาชัยเป็นหลัก และแตกต่างจากเทสโก้ โลตัส เอ็กซ์เพรสตรงที่บางสาขารับบัตรเครดิต อย่างไรก็ตามผู้บริหารท็อปส์ระบุออกมาก่อนหน้านี้ว่า ตั้งแต่ปี 2555 เป็นต้นไปจะขยายสาขาทั่วประเทศอย่างน้อย 200 แห่งต่อปี

กลยุทธ์ที่สำคัญสำหรับค้าปลีกขนาดเล็กที่ผู้ประกอบการรายใหญ่นำมาใช้ก็คือ “ซีอาร์เอ็ม” เพื่อกระตุ้นการจับจ่ายและรักษาลูกค้า ในรูปแบบบัตรสมาชิก สำหรับเทสโก้ โลตัส มีบัตรคลับการ์ดที่ปกติใช้สะสมคะแนนทุก 2 บาท มีค่า 1 คะแนน ทุก 1,000 คะแนนเท่ากับคูปองเงินสด 10 บาท ซึ่งจะจัดส่งคูปองเงินสดทางไปรษณีย์ทุก 3 เดือน สำหรับท็อปส์จะมีบัตรสปอต รีวอร์ด คาร์ด ซึ่งใช้สำหรับซื้อสินค้าลดราคาเฉพาะสมาชิก หรือสะสมสปอตทุก 10 บาทรับ 1 สปอต เมื่อจับจ่ายตั้งแต่ 200 บาทต่อใบเสร็จ (20 แต้ม) สะสมครบทุก 200 สปอตเท่ากับคูปองเงินสด 20 บาท

ซี.เจ.เอ็กซ์เพรส และไนน์ คอสเมติก ค้าปลีกสายพันธุ์ภูธร

สำหรับ “ซี.เจ.เอ็กซ์เพรส” ร้านค้าปลีกสายพันธุ์ภูธรของบริษัท พี.เอส.ดี.รักษ์ไทย จำกัด จาก จ.ราชบุรี ก่อนหน้านี้เปิดสาขาแรกใน จ.สมุทรสาครที่ อ.บ้านแพ้วเมื่อวันที่ 10 ธ.ค.2552 ต่อมาได้เปิดสาขากระทุ่มแบนเมื่อ 29 ต.ค.2553 ในปีนี้ได้เปิดสาขาโกรกกราก เมื่อ 16 พ.ค.2554 และล่าสุดเปิดสาขาโกรกกราก 2 ซึ่งอยู่ทางไปวัดตึก ใกล้สะพานมหาชัย เมื่อวันที่ 16 ส.ค. 2554 ที่ผ่านมา อย่างไรก็ตามในพื้นที่ตลาดมหาชัย ซี.เจ.เลือกที่จะตั้งร้านจำหน่ายเครื่องสำอางค์ในชื่อ “ไนน์ คอสเมติก” บริเวณซอยบ้านเช่าเมื่อวันที่ 1 ธ.ค. 2553

ที่น่าจับตามองอีกอย่างหนึ่งก็คือ “มินิบิ๊กซี” ร้านค้าในเครือบิ๊กซี ซูเปอร์เซ็นเตอร์ ที่จำหน่ายสินค้าอุปโภค-บริโภคกว่า 3,500 รายการ รวมทั้งอาหารสดและเบเกอรี่ แม้ในขณะนี้จะยังไม่เปิดในพื้นที่สมุทรสาคร แต่ในปี 2555 บิ๊กซีมีแผนที่จะขยายสาขาขนาดเล็กเป็นหลัก ซึ่งจะมีการลงทุนทั้งในรูปแบบ “มินิบิ๊กซี” มากที่สุดจากปกติที่ลงทุนเฉลี่ย 50 แห่งต่อปี รวมทั้งหากเป็นชุมชนที่มีศักยภาพจะใช้โมเดล “บิ๊กซี จูเนียร์” ซึ่งเป็นซูเปอร์มาร์เกตขนาด 2,000 ตร.ม.ควบคู่กันไป

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่เกิดขึ้นจากการแข่งขันค้าปลีกไซส์เล็ก ของผู้ประกอบการโมเดิร์นเทรดก็คือ นอกจากร้านค้าโชห่วยที่ต้องเจอศึกหนักระหว่างเซเว่น อีเลฟเว่น กับเทสโก้ โลตัสแล้ว ในส่วนของซูเปอร์มาร์เก็ตของผู้ประกอบการท้องถิ่น อาทิ พัชรา ซูเปอร์มาร์เก็ต ซึ่งมี 3 สาขาใน อ.เมืองฯ และศรีงามสรรพสินค้าที่มี 2 สาขาใน อ.กระทุ่มแบนจะต้องช่วงชิงกับโมเดิร์นเทรดเหล่านั้น ทั้งในรูปแบบสงครามราคาหรือรายการส่งเสริมการขายเพื่อรักษาลูกค้าเอาไว้.